Czy Polskę też czeka rozwój ideologii alt-right, alterprawicowej?

Kategoria:

Ideologia alterprawicowa szturmem zdobyła Amerykę.

Etymologia
Alt-right, alternative right to niejednorodny ruch polityczny obejmujący skrajnie prawicowe ideologie, które odrzucają wiele postulatów konserwatyzmu głównego nurtu[1][2][3][4]. Autorstwo pojęcia przypisuje się białemu supremacjoniście Richardowi Spencerowi, który użył go w 2010 r. do określenia nurtów skupionych wokół białej supremacji. Spencer wielokrotnie odwoływał się do propagandy nazistowskiej, choć zaprzecza osobistej identyfikacji z neonazizmem[4][5]. Przekonania składające się na różne formy alt-rightu opisywano jako mieszaninę poglądów białej supremacji, nacjonalizmu, antysemityzmu, islamofobii, mizoginii i antyfeminizmu, homofobii, eugeniki i prawicowego populizmu, oraz sprzeciwu wobec wielokulturowości, imigracji i poprawności politycznej[6][7][8][9][10][11][12]. Pojęcie to nadal się rozwija, i obejmuje według niektórych opisów także m.in. odłamy neomonarchizmu, anarchokapitalizmu, i autorytaryzmu, opartego o wrogość wobec liberalnej demokracji[13].

Pojęcie alt-right stało się obiektem kontrowersji i uwagi medialnej w trakcie kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa w 2016 r., ze względu na rosnącą widoczność identyfikujących się w ten sposób grup jego zwolenników. 17 sierpnia kierownikiem kampanii mianowano Stevena Bannona, szefa Breitbart News, która określa się jako „platforma alt-right”[14][15]. Uwaga medialna wzrosła po wyborach, w szczególności w związku ze świętującym wygraną spotkaniem prowadzonym przez Richarda Spencera w pobliżu Białego Domu. Spencer użył w wystąpieniu kilku sformułowań pochodzących z nazistowskiej propagandy, i zakończył przemówienie słowami „Heil Trump, Heil naszym ludziom, Heil zwycięstwu”. Osoby obecne na widowni odpowiedziały na to uniesieniem ręki w faszystowskim salucie rzymskim. Spencer bronił takiego zachowania, stwierdzając że odbyło się w duchu „ironii i emocji”[16]. Agencja prasowa AP opisała wówczas pojęcie alt-right jako etykietę „stosowaną obecnie przez ruchy białej supremacji i nacjonalizmu”, która „funkcjonuje prawdopodobnie jako zagranie PR w celu ukrycia prawdziwych poglądów ich przedstawicieli, i uczynienia ich bardziej społecznie akceptowalnymi.” AP podało, że ruchy te nazywano do tej pory „rasistowskimi, neonazistowskimi lub białą supremacją”[17].

Alt-right jest w dużej mierze zjawiskiem internetowym, powiązanym między innymi z Twitterem, witryną Breitbart i imageboardami takimi jak 4chan i 8chan, które opierają się na anonimowej i słabo moderowanej komunikacji, bez jasnego rozróżnienia między żartem i prowokacją a szczerą wypowiedzią. Ze względu na tę naturę, zgodnie z prawem Poego, są one ośrodkiem gdzie swobodnie funkcjonują opinie powszechnie uznawane za kontrowersyjne[3][6][18][19][20].

Etymologia
Już w listopadzie 2008, Paul Gottfried wystąpił przed Klubem H. L. Menckena z wykładem na temat „alternatywnej prawicy”[21]. W 2009, poruszono tę koncepcję kilkakrotnie na łamach Taki's Magazine[22]. Sformułowanie i popularyzację pojęcia alt-right przypisuje się jednak głównie Richardowi B. Spencerowi, założycielowi nacjonalistycznego think tanku National Policy Institute i witryny Alternative Right[3][23].

Źródła
W ocenie ekonomisty libertariańskiego Jeffreya Tuckera, alt-right jest spadkobiercą „długiej i ponurej tradycji myślenia, od Friedricha Hegla, poprzez Thomasa Carlyle'a, Oswalda Spenglera. Madisona Granta, Othmara Spanna, Giovanniego Gentile, do przemów Trumpa.” Uważa on, że zwolennicy alt-rightu „tęsknią za wyobrażoną przeszłością, złotą epoką w której elity posiadały władzę, a pospólstwo było posłuszne,” i wierzą, że „tożsamość jest najważniejsza, a utrata tożsamości to największa wyobrażalna zbrodnia[24].”

W marcu 2016 Breitbart opublikował esej Alluma Bokhariego i Milo Yiannopoulosa na temat alt-rightu, który CNN porównało do manifestu[25]. W tym tekście, przedstawili alt-right jako wywodzący się z amerykańskich, izolacjonistycznych i nacjonalistycznych ruchów Old Right, oraz europejskiej, konserwatywno–liberalnej Nowej Prawicy. Jako myślicieli inspirujących ruch przywołali Oswalda Spenglera, Henry'ego Louisa Menckena, Juliusa Evolę, oraz współczesnych paleokonserwatystów takich jak Patrick Buchanan[26]. Jeet Heer z The New Republic podobnie identyfikuje korzenie ideologiczne alt-rightu w nurcie paleokonserwatywnym, szczególnie w stosunku do ograniczenia imigracji i otwarcie nacjonalistycznej polityki zagranicznej[27][28].

Analizy przedstawiona m.in. przez The Guardian również dostrzegają pierwowzór alt-rightu w etnonacjonalizmie Nowej Prawicy[29][30]. Matthew Sheffield pisząc dla Washington Post wyraził przekonanie, że alt-right czerpie również z wpływów anarchokapitalisty i paleolibertarianina Murraya Rothbarda, zwłaszcza jego przekonań na temat ras i demokracji, i widzi część korzeni ruchu w kampanii wyborczej libertarianina Rona Paula z 2008 r.[31] Tucker stwierdza jednak, że alt-right stoi w opozycji do libertarianizmu, ponieważ skupia się na tożsamości grupowej i trybalizmie, zamiast wolności indywidualnej[32].

Poglądy
Informacja prasowa Associated Press podaje, że[17]:

„
'alt-right' lub 'alternatywna prawica' to terminy stosowane obecnie przez ruchy białej supremacji i nacjonalizmu dla opisywania siebie i swoich ideologii, w których kładzie się nacisk na zachowanie i ochronę białej rasy w Stanach Zjednoczonych, łącznie z, lub zamiast tradycyjnych postulatów konserwatywnych, takich jak ograniczenie roli rządu, obniżenie podatków, oraz porządek publiczny. Ruch był opisywany jako mieszanina rasizmu, białego nacjonalizmu i populizmu, (...) krytykuje „wielokulturowość” i sprzeciwia się walce o większe prawa mniejszości etnicznych, kobiet, Żydów, Muzułmanów, homoseksualistów, imigrantów i innych mniejszości. Jego członkowie odrzucają ideał amerykańskiej demokracji, według którego wszyscy są równi wobec prawa, niezależnie od pochodzenia, płci lub rasy.”

”
— John Daniszewski, about the ‘alt-right’
Ideologia ta nie ma żadnej formalnej organizacji, i nie jest jasne czy można ją traktować jako jednolity ruch, według opisu w Columbia Journalism Review z 2016: „Ze względu na mglisty charakter anonimowych społeczności internetowych, nikt nie wie dokładnie kim są przedstawiciele alt-rightu, i jakie są ich dokładne motywacje. Nie jest też jasne, które z wypowiedzi pochodzą od prawdziwych zwolenników, a które napisali zwykli cwaniaccy prowokatorzy[20].” Przedstawiciele alt-rightu często bronią się przed krytyką tłumaczeniami, że w dużej mierze żartują lub usiłują celowo wywołać oburzenie[3]. Andrew Marantz z The New Yorkera określił tę etykietę jako podobną do słów 'snob' lub 'hipster', które są dezawuowane i traktowane ironicznie przez tak określane osoby[33].”

Według innych opinii, alt-right obejmuje mieszaninę poglądów białej supremacji, nacjonalizmu, antysemityzmu, islamofobii, antyfeminizmu, homofobii i prawicowego populizmu[6][7][8][9][10][11][12]. Przykładowo, Andrew Marantz uwzględnia także „neo-monarchistów, wyznawców teorii spiskowych i nihilistów[33].” Kolumnistka Newsday, Cathy Young, zwraca uwagę na silny sprzeciw alt-rightu wobec imigracji, zarówno nielegalnej jak i legalnej, i kategoryczne podejście do europejskiego kryzysu migracyjnego[34]. Robert Tracinski z The Federalist stwierdził, że alt-right sprzeciwia się „mieszaniu ras” i nawołuje do kolektywizmu i trybalizmu[35]. Nicole Hemmer z NPR zauważyła, że alt-right postrzega poprawność polityczną jako „największe zagrożenie dla wolności[36].”

Inne cechy wspólne wiążące szeroko pojęty alt-right to niechęć do polityki głównego nurtu, i poparcie dla takich kandydatów jak Donald Trump[3][37].

Choć niektórzy komentatorzy odżegnują się od etykiety białego nacjonalizmu, jak Allum Bokhari i Milo Yiannopoulos[26], prominentni przedstawiciele alt-rightu tacy jak Andrew Anglin z The Daily Stormer uznają tę ideologię za centralną dla ruchu. W odpowiedzi na artykuł w The Washington Post, który opisywał ruch jako „wywoływanie oburzenia dla zabawy”, Anglin odpisał: „Nie. Naszym celem jest oczyszczenie etniczne białych narodów z niebiałych osób, i ustanowienie autorytarnego rządu. Wiele osób uważa, że należy eksterminować także Żydów[38][39].”

Milo Yiannopoulos wyraża pogląd, że „młodzi buntownicy” są przyciągani do alt-rightu nie z powodu głębokich przekonań politycznych, ale ponieważ „obiecuje zabawę, transgresję i rzuca wyzwanie normom społecznym.” Według The New Yorkera, „testowanie granic społecznych tabu obecnych w konwencjonalnej polityce” jest ważnym składnikiem tożsamości alt-rightu. W poglądach, które nadają charakter temu ruchowi, ważne są „w istocie nie kwestie treści, ale stylu”, a dla większości uczestników ostry ton służy wyrażaniu zasadniczo zupełnie zwykłej, „codziennej polityki[3].”

Reakcje
Choć niektórzy konserwatyści zaakceptowali alt-right, inni przedstawiciele prawicy i lewicy głównego nurtu krytykują ruch jako otwarcie rasistowski i nawołujący do nienawiści, zwłaszcza w odpowiedzi na jego wrogość wobec zwykłego liberalizmu i konserwatyzmu[34][35].

David A. French w tekście dla konserwatywnego National Review określił zwolenników alt-rightu „wanna-be faszystami”, i wyraził ubolewanie z powodu obecności tego ruchu w debacie publicznej[40]. Benjamin Welton opisał w The Weekly Standard alt-right jako „bardzo zróżnicowaną siłę”, która „stawia lewicowe moralizowanie na głowie, i traktuje jako komplement takie określenia jak 'rasista', 'homofob' czy 'seksista[41].'”

Benjamin Wallace-Wells pisząc dla The New Yorker określił alt-right jako „luźno powiązany nurt skrajnej prawicy,” ale zaznaczył że różni się od konwencjonalnej prawicy raczej stylem, niż treścią: „Jedną z metod na zrozumienie alt-rightu jest traktowanie go jako zbiorowego eksperymentu tożsamościowego, na tej samej zasadzie, na jakiej ludzie wykorzystują anonimowość Internetu do zabawy w bardziej skrajne wersje samych siebie[3].”

W kwietniu 2016 w National Review, Ian Tuttle stwierdził[42],

„
Alt-Right ewangelizowało w ostatnich miesiącach głównie w formie rasistowskiej i antysemickiej działalności w Internecie. Jednak według Alluma Bokhariego i Milo Yiannopoulosa, alt-right składa się rzekomo z żartobliwych prowokatorów, odważnych obrońców cywilizacji Zachodu, nonkonformistycznych intelektualistów—oraz najwyżej garstki neonazistów, których nikt w rzeczywistości nie lubi.

”
— Ian Tuttle, Racist Moral Rot at the Heart of the Alt-Right
W Newsday, Young określiła alt-right jako „gniazdo antysemityzmu”, zamieszkane przez „białych supremacjonistów”, który regularnie odwołują się do „odrażających uprzedzeń[34].” Reporter Chris Hayes opisał alt-right jako eufemistyczne określenie na „w gruncie rzeczy, współczesną postać białego supremacjonizmu[43].” Reporterka BuzzFeed, Rosie Gray, opisała alt-right jako „białą supremację doskonale skrojoną na miarę naszych czasów,” zauważając że ruch używa „agresywnej retoryki i otwarcie rasistowskich i antysemickich obelg,” oraz że „ma więcej wspólnego z europejską, niż amerykańską skrajną prawicą[44].” Yishai Schwartz, w tekście dla Haaretz, opisał alt-right jako „żywiołowo antysemicki,” zaznaczając: „'alternatywa' jaką przedstawia alt-right, to w dużej mierze alternatywa wobec akceptowania Żydów,” i ostrzegając że ruch ten należy traktować jako poważne zagrożenie[45]. Chemi Shalev, również w Haaretz, zauważył że identyfikujący się z alt-rightem zwolennicy Trumpa „nie znoszą żydowskich liberałów z takim samym jadem, jak prawica w Izraelu gardzi żydowską lewicą[46].”

25 sierpnia 2016 kandydatka Partii Demokratycznej na prezydentkę USA, Hillary Clinton, zarzuciła kandydatowi Republikan, Donaldowi Trumpowi „wspieranie radykalnej niszy w przejmowaniu Partii Republikańskiej[14].” Opisała tę radykalną niszę jako alt-right, i odnotowała że szef kampanii Trumpa, Steve Bannon, wywodzi się z „platformy alt-rightu”, Breitbart News. Część przedstawicieli ruchu wyraziła zadowolenie z „darmowej reklamy” zawdzięczanej Clinton[47].

9 września 2016, kilku liderów społeczności alt-right zorganizowało konferencję prasową, opisaną przez jednego z dziennikarzy jako „coming-out[48]”. Wyrazili oni wówczas przekonanie, że „rasy istnieją, rasy są ważne, i rasy są podstawą tożsamości[49].” Przemawiający wezwali do obrony „Białej Ojczyzny”, i przekonywali o znaczeniu różnic rasowych w inteligencji. Potwierdzili również poparcie dla Trumpa, stwierdzając „tak właśnie wygląda wódz[14][49][50].”

W rozmowie z The New York Times 22 listopada 2016, prezydent–elekt Donald Trump potępił i odżegnał się od tej etykiety, ku rozczarowaniu części zwolenników[51]. Steven Bannon pozostał jednak jednym z jego głównych doradców.

Internetowe memy
Reporterzy odnotowali wykorzystywanie przez alt-right internetowych memów do propagowania swojej ideologii, szczególnie w odniesieniu do takich stron jak 4chan i 8chan[18][19][52][53]. Z alt-right wywodzi się obelżywe angielskie określenie 'cuck[54]', wykorzystywanie potrójnych nawiasów do oznaczania osób pochodzenia żydowskiego[55], zawłaszczenie memu „żaby Pepe” do promowania symboliki nazistowskiej i totalitarnej, oraz przedstawienia Donalda Trumpa jako „Imperatora”[7][11].

Wszechobecność memów w kręgach alt-rightu wiąże się z wątpliwościami części komentatorów co do powagi i głębi formułowanych postulatów, które według niektórych propozycji są często jedynie karykaturalnymi, prowokacyjnymi formami wyrazu zwykłych poglądów konserwatywnych[18][3]. Chava Gourarie, pisząc dla Columbia Journalism Review, stwierdziła że prowokowanie mediów jest dla wielu twórców memów celem samym w sobie[20]. Marc Hetherington, profesor politologii z Vanderbilt University napisał, że dla części osób, tego rodzaju memy są jednak metodą legitymizacji prawdziwie skrajnych poglądów[56].

zebrał A. Fularz na podstawie Wikipedii