Gazeta codzienna

Sztuka. Kultura. Nauka.

* * *
Merkuriusz Polski dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający dla informacji pospolitej. Od 3 stycznia 1661.
piątek, 19 Kwiecień, 2024 - 07:16

Polska ("Pulinenland") w czasach Atylli, wg opisów Sagi o Dytryku z Berna

ndz., 11/01/2015 - 16:18

Według autora sagi Hertnit, ojciec Osantrixa, podbił państwo Willcinaland/Wilzenlant, identyfikowane z Połabiem i obejmujące swoim zasięgiem także Polskę i Ruś. Po swojej śmierci podzielił kraj między trzech synów, z których najstarszy Osantrix otrzymał Połabie (kraj Wieletów), zaś młodszy Waldemar - Ruś z Polską, a zrodzony z nieprawego łoża Ilias - część południową.

Osantrix toczył walki z ubiegającym się o rękę jego córki Erki królem Hunów, Attylą. Attyla wysłał na dwór władcy Wieletów swojego posła Rodingeira.  Zdobywa panowanie nad krajem Hunów (Hunalant), usytuowanym nie w Panoni, lecz w Niemczech północno-zachodnich (stolica Soest w Westfalii), przez co jednak wchodzi w konflikt z królem Wieletów (Wiltzen) i Rusów Osantrixem (Osserich), który kraj ten uważa za dziedzictwo swojej żony.

Córka Osantrixa, Erka, zostaje uprowadzona przez margrabiego Rodingeira z Bakalar i poślubiona Attyli. Przy pomocy tytułowego bohatera Dytryka, Attyla zwycięża Wieletów i Rusów, co prowadzi do śmierci Osantrixa w oblężonym przez wrogów Brandinaburgu (możliwe że jest to współczesny Brandenburg).

W jednym z epizodów tzw. Sagi o Wieletach (Wiltzensaga), stanowiącej część Thidreksagi, mowa jest o ich protoplaście potężnym królu Wilcinusie, który spustoszył Polskę i dotarł do Holmgardu, stolicy Rusi, a panowaniem objął także Węgry i Grecję. Następcą Wilcinusa został jego lennik, król Rusi - Hertnit, a po nim królem został właśnie Osantrix. Poślubił on córkę Milasa, króla Hunów, który wyznaczył go na swego następcę. Kraj Hunów zajął jednak Attyla. W dalszej części poematu Attyla wyprawia się na Ruś i walczy z jej władcą Waldemarem (=Włodzimierzem ?).

Wilcinus (Wilkinus) jest dośc zagadkowym bohaterem dawnych sag, wg Sagi o Dytryku z Berna tworzy on Państwo Wieleckie oraz zdobywa ziemie ówczesnej Polski, opisanej jako "Pulinenland".

Okres rządów

Ostatnio trafiłem na bardzo ciekawą publikację "Die Wilkinensage: Schlüssel zur unbekannten Frühgeschichte der Niederlande" pod redakcją Thidrekssaga-Forum E.V. Fani dawnych opowieści rozebrali sagę na części pierwsze i umiejścili ją w IV wieku naszej ery. 

Wilcinus, Wilkinus, musiałby panować około roku 350 n.e., jeśli obliczyć datę jego rządów ze znanych historykom wydarzeń opisanych w owej sadze. Trudno nie dostrzec zbieżności Wilzi/ Wilti — a więc znanych nam z historii słowiańskich mieszkańców wybrzeża Bałtyku: Wieletów- z jego imieniem.

Wilkinus pustoszy Pulinenland

W jednym z epizodów tzw. sagi o Wieletach (Wiltzensaga), stanowiącej część Thidrekssagi, mowa jest o ich protoplaście potężnym królu Wilcinusie, który spusztoszył Polskę i dotarł do Holmgardu, stolicy Rusi, a panowaniem objął takżę Węgry i Grecję. Następcą Wilcinusa został jego lennik, król Rusi – Hertnit, a po nim królem został Osantrix, znany także jako Osserich.  

Próbując dostosować okres panowania Wilkinusa/ Wilcinusa do polskiej tradycji historycznej, trafiamy w okres panowania niejakiego Wyzymira, Wissimira. Na tym etapie moich małych badań literackich jednak nie mogę określić, czy opisy rządów obu postaci pozwalają dowieść że chodzi o jedną i tą samą postać historyczną. 

Kres panowania

Według autora sagi Hertnit, ówczesny władca Rusi, podbił państwo Willcinaland/Wilzenlant, identyfikowane z Połabiem i obejmujące swoim zasięgiem także Polskę i Ruś. 

W literaturze

 
Kronika Słowian: Ruś Kijowska w czasach pierwszych Rurykowiczów - Strona 60
books.google.pl/books?isbn=8373968008
Witold Chrzanowski - 2009 -

Ciekawego przykładu dostarcza Thidrekssaga (saga o Dytryku z Berna, czyli Teodoryku Wielkim), w której niejaki Wilcinus, władca Wielecki, miał spustoszyć Polskę i dotrzeć do stolicy Rusi, Holgardu, czyli Nowogrodu Wielkiego,


Mity, podania i wierzania dawnych Słowian - Strona 141
books.google.pl/books?isbn=8371206887
Jerzy Strzelczyk - 1998

występuje Osserich, król Wieletów. Po ojcu Hertnicie odziedziczył Osserich wielkie królestwo, stworzone wcześniej drogą podbojów przez Wilcinusa. Główną jego częścią był Willcinaland / Wilzenlant, obejmujący jakoby całą Połabsz- czyznę,

Przegląd historyczny - Strona 245
books.google.pl/books?id=aeBBAAAAYAAJ
1984

Czy jest to znany z „Thidrekssagi" Wilcinus? Może bohater fabularnie mu pokrewny? Śmielej można wnosić o występującym pokrewieństwie między tym imieniem a nomen gentis Wilzi/ /Wilti — Wieleci. 

Mity, podania i wierzania dawnych Słowian - Strona 141
books.google.pl/books?isbn=8371206887
Jerzy Strzelczyk - 1998 - ‎

Hertnit, pogromca Wilcinusa, podzielił całe królestwo pomiędzy trzech synów: najstarszy Osserich otrzymał królestwo wieleckie, Waldemar - część wschodnią (Polska i Ruś), a zrodzony z nieprawego łoża flias - Grecję.


Przegląd historyczny - Strona 244
books.google.pl/books?id=aeBBAAAAYAAJ
1984 - ‎

Wieleci. reprezentują tu cały żywioł słowiański między Łabą a Odrą. Wil- cinus rozszerzył też swoją władzę na Ruzcia land ok Pulaerna land33. Gdy jego pogromca Hertnit dzieli całość między trzech synów, podział ten wygląda następująco: ...

Kronika Słowian: Ruś Kijowska w czasach pierwszych Rurykowiczów - Strona 60
books.google.pl/books?isbn=8373968008
Witold Chrzanowski - 2009 -

... czyli Teodoryku Wielkim), w której niejaki Wilcinus, władca Wielecki, miał spustoszyć Polskę i dotrzeć do stolicy Rusi, Holgardu, ... Hertnit przed śmiercią podzielił swoje imperium, Ruś i Polskę oddając w ręce drugiego syna, Waldemara ... 

Die sagen von den Wölsungen und Niflungen: den Wilcinen und könig ... - Strona 153


1858 

König Wilcinus gewann stets Sieg über die Ruzenmänner und verwüstete ganz Pulinenland und gänzlich alle Volkslaude bis ans Meer 2). Darnach führte er sein Heer hinauf in Ruzenland und eroberte manche grosze Burgen, Smalenzkia 3) ...

Kronika Słowian: Ruś Kijowska w czasach pierwszych Rurykowiczów - Strona 60

books.google.pl/books?isbn=8373968008
Witold Chrzanowski - 2009


Ciekawego przykładu dostarcza Thidrekssaga (saga o Dytryku z Berna, czyli Teodoryku Wielkim), w której niejaki Wilcinus, władca Wielecki, miał spustoszyć Polskę i dotrzeć do stolicy Rusi, Holgardu, czyli Nowogrodu Wielkiego, jak miasto to ...

Thule: altnordische Dichtung und Prosa - Tom 22 - Strona 95

1967 


König Wilcinus erbeutete soviel Gold, Silber und mancherlei andere Kostbarkeiten, daß er seit seiner ersten Kriegsfahrt noch nie einen solchen Sieg errungen hatte. Bald darauf verglich er sich mit Hertnit: Der empfing sein Reich zurück, 

Thidrekssaga und Nibelungenlied: vergleichende Studien - Strona 106

books.google.pl/books?isbn=3833415444 
Hanswilhelm Haefs - 2004 


Ein einführender Abschnitt erzählt von König Wilcinus ... des Wilzenvolkes. Sein Reich erstreckt sich über Wendland, Schweden und Dänemark. Er besiegt Hertnit, der Rußland, Polen, Ungarn und Griechenland beherrscht ... Nach seinem Tod ...

 

" There was a king named Sigmund, who had wedded Sisibe, the daughter of Nodung, King of Spain. Shortly after his marriage, Sigmund left his kingdom to go to the aid of his brother-in-law, who would fight against Pulinenland.

wg p.172-3. The History and Romance of Northern Europe: A ...
www.forgottenbooks.com/readbook_text/.../183


Ueber diese zwei Völker herrschen in den alten Quellen und auch in unsrer Sage die auffallendsten Widersprüche, die sich aber allmälig werden aufklären lassen; denn in unsrer Sage grenzt das Wilcinenland an Pu- linenland d. h. Polen und ...

Die Urheimath der Russen in Europa und die wirkliche ... - Strona 45
https://books.google.pl/books?id...
A W. Krahmer, ‎Dietrich (von Bern.) - 1862 -


bis das er in Pulinenland und Ruzenland kam, da heerte und verwiistete er das Land Konig Waldemars" (Rassmann II, 307).

Powieść Kronikarza polskiego o Walterze i Helgundzie - Strona 362
https://books.google.pl/books?id=I1M4AQAAIAAJ
Władysław Nehring - 1883 - ‎


Shortly after his marriage, Sigmund left his kingdom to go to the aid of his brother-in-law, who would fight against Pulinenland. Now Sigmund left his kingdom and his wife in the care of two of his nobles, Herman and Artwin, but these two were ...

The Volsunga Saga - Strona 168
https://books.google.pl/books?id...
1906


bardi (= Lombardei) und Fenedi (= Venetien; Venedig) nach Svava (= Schwaben = Thüringerland), nach Ungaria, nach Pu- linenland (= Polen), nach Ruzia (= Russland), nach Windland (= Land von der Schlei bis zur Weichsel, eigentlich aber ...

Zeitschrift für deutsche Philologie - Tomy 57-58 - Strona 111
https://books.google.pl/books?id...
1932

grenzt das zu Wilcinenland gehörende Pulinenland an Hunenland, 'zwischen beiden liegt der Burgwald und in dessen Nähe die Wilcinenburg. Wie der Verfaszer hier‚ unter Pulinenland ohne Zweifel nur an Polen gedacht haben ...


Die deutsche heldensage und ihre heimat: bd. Die sagen von ...
https://books.google.pl/books?id...
1858


Heerfahrt ostwärts in Pulinenland ε), und er sendet euch nun Botschaft mit sicheren Wahrzeichen, dasz ihr kommet ihm Hilfe zu leisten mit all euren Mannen und wie ihr deren nur zumeist erlangen möget.' Nun antwortete König Sigmund: 'Da ...

Bd. Die Sagen von den Wölsungen und Niflungen, den ... - Strona 10
https://books.google.pl/books?id...
August Raszmann - 1863 -

 

opr. AF, na podst. Wikipedia oraz:

Przypisy

  1.  Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, z serii: „Mity i legendy świata”, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1998, s. 141, ISBN 83-7120-688-7

Bibliografia

  • Jacek Banaszkiewicz, Rüdiger von Bechelaren, którego nie chciała Wanda. Przyczynek do kontaktu niemieckiej Heldenepik z polskimi dziejami bajecznymi, [w:] „Przegląd Historyczny” T. 75, z. 2, 1984, s. 239-247.
  • Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego ks. I-II, przeł. Stanisław Gawęda, Zbigniew Jabłoński, Andrzej Jochelson, Julia Radziszewska, Krystyna Stachowska, Anna Strzelecka, komentarz Krystyna Sieradzka i Bożena Modelska-Strzelecka, PWN, Warszawa 1962.
  • Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, z serii: „Mity i legendy świata”, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1998, s. 141, ISBN 83-7120-688-7 
  • Herman Glaser "Zemsta Krymhildy" [w:] Hekate: Zdrajcy Skandale Procesy. Historie niezwykłych ludzi, pod red. Hansa-Christiana Hufa, Videograf II, Katowice 1999. (wyd. I), strona 259 przyp. 13.
  • Jerzy Strzelczyk – Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1998. (pod hasłem Attyla)
  • Ryszard Grzesik, Attyla a Słowianie. Przyczynek do wyobrażenia o kontaktach huńsko-słowiańskich w średniowiecznych źródłach narracyjnych, [w:] "Roczniki Historyczne" R. 59 (1993), s. 33-42.