Jedynym szerzej opisanym imperium Słowian jest rzesza Samona, ponadplemienne państwo rozwijające się w latach 623–660 (zdaniem innych autorów w latach 623–658 lub 626–661). To potężne imperium wchłonęło tereny Słowian, obejmując tereny przyszłych Czech, Moraw, Dolnej Austrii, Styrii, Karyntii i Karnioli, a także część zachodnich Węgier, zachodniej i środkowej Słowacji oraz Śląsk i Łużyce.
Część źródeł podkreśla także że obejmowało południowo- zachodnią Polskę. Niektórzy historycy próbowali analizować podobieństwa postaci opisanych w polskich legendach, kronikach i rocznikach, by dojść do ciekawych konkluzji. Wg analizy autora czasopisma "Archiv für Kunde österreichischer Geschichts-Quellen", metodą porównawczą badającego podobieństwa w kronikach staropolskich i staro-czeskich, najbardziej prawdopodobne jest że Lestko III wymieniony w kronikach Kadłubka czy Bielskiego, oraz Samon, Samo- miały dotyczyć tego samego władcy.
Nach Przemysl folgen sich vom Vater auf den Sohn acht Herzoge Nezamysi Mnata Wojen Jnisiaw Kresomysl Ncklan Hostiwit und Borziwoj Des Letzteren Zeit ist bekannt er wurde bald nach seinem Regierungsantritt Christ im Jahre 871 Rechnen wir nun hiervon acht Generationen zu je 30 Jahren rückwärts so kommen wir mit der Regierung des ersten Herzogs Przemysi ungefähr in die Jahre 630 660 Gerade in diese Zeit nun setzen auswärtige Quellen Fredegar chron cap 48 Samo den Stifter eines grossen Slavenreiches dessen Mittelpunkt nach den gründlichsten Untersuchungen Böhmen gewesen ist Ich glaube also dass Ossolinski p 51 und Lelewel p 519 hier zufällig das Richtige getroffen haben wenn sie in Lestko I es ist gleich der wievielte da es ursprünglich nur einen gegeben hat den Samo wieder erkennen Meine Gründe für die Identität des Przemysi Lestko II und des Samo sind folgende 1 die Übereinstimmung der Zeiten Samo regierte von 623 658 2 Beide sind Gründer eines Reiches in Böhmen Nach Samo scheint das von ihm gegründete Reich wie vom Erdboden verschwunden viel wahrscheinlicher ist es dass nur die entfernteren Stämme sich davon abgelöst haben in Böhmen aber diese Herrsehaft fortbestanden hat Etwas Ähnliches nimmt auch Safari k an nur macht er den mythischen Krok zum Nachfolger des Samo dabei begreift man aber nicht warum die Sage blos die schwachen Erben Same's nicht ihn selbst verherrlicht haben sollte 3 Die echisehe und Krakau sehe Sage stimmen darin überein dass Przemysi Lestko von niedriger Herkunft war Samo war nach Fredegar ein Fremdling ohne alle
Verbindungen im Lande ein Kaufmann aus dem fränkischen Gau Senonago 4 Die List ist der charakteristische Zug in den Sagen von Przemysi Lestko und von Samo sagt Fredegar dass er seine Siege nicht blos durch Tapferkeit sondern namentlich auch durch Klugheit erfochten habe plurima proclia contra Chunos in suo regimine Winidi inierunt et suo consilio et utilitate Winidi semper supererant 5 Samo ist ein Eigenname Przemysi und Lestko sind Appellativa beide können also schr wohl dieselbe Person bezeichnen ? Osso linski und Lelewel erkennen endlich auch in der Vielweiberei und den 20 Söhnen des Lestko HL den Vineentius ausdrücklich einen Monarchen von ganz Slavien nennt eine Erinnerung an Samo der mit 12 Frauen 22 Söhne und I5 Töchter erzeugte Obwohl die 20 Söhne des Lestko wie gezeigt worden ist gar wohl eine tendenzielle Erfindung späterer Zeit sein können so ist doch die Analogie gross genug um wenigstens in Betracht gezogen zu werden
Archiv für Kunde österreichischer Geschichts-Quellen - Tom 17 - Strona 323-324, books.google.pl/books?id=bxJKAAAAcAAJ , 1857
Zarówno Samon, jak i polski Lestko- Przemysław, uznawany za władcę legendarnego, ale opisanego w źródłach, byli założycielami Rzeszy- związku ponadplemiennego Słowian. Zarówno Samon, jak i Leszko III mieli około 20 dzieci spłodzonych z różnych kobiet. Cechowali się bardzo podobną taktykę prowadzenia walk.
Wg Augusta Bielowskiego ("Wstęp krytyczny do dziejów Polski"), mógł on być Śłowianinem urodzonym na ziemiach pod panowaniem Franków, w wiosce senońskiej. Zajmował się głównie kupiectwem. W walkach o niepodległość Słowian narażał się na największe niebezpieczeństwa, był nieustraszony w bitwach jak i sprawny w rządzeniu. Około 627 r. obrano go królem. Wg Bielowskiego (s. 427) zjednoczył ziemie Słowian od Elby po Wisłę, od Bałtyku po Adriatyk.
Szczegóły jego panowania są nieznane. Wiadomo iż panował 35 lat, w wielu bojach z Awarami i Frankami odnosił zwycięstwa. Miał 12 różnych żon i zostawił po sobie 22 synów i 15 córek. Po jego zgonie około 662 roku, według domysłów przytoczonych przez Bielowskiego, jego potężne królestwo, rozdzielone między licznych synów, osłabło, aby później zupełnie się rozsprząc.
Ostatnim potężnym włądcą z tego rodu jest pogański książę wiślicki Wyszewit (panujący w Małopolsce ok. 845 r., wymieniony jako postać historyczna). Był on przeciwnikiem chrześcijaństwa, i był mocno rozmiłowany w pogańskiej obrzędowości. Światopełk Morawski strącił go z tronu, i rozprzestrzenił swoje granice, sięgając aż po źródła Bugu i Styru.
Obalenie władców pogańskich jest utożsamiane przez takich historyków jak August Bielowski, za rozpoczęcie panowania Świętopełka, zwanego, wg Bielowskiego, w polskiej tradycji historycznej Ziemowitem. Władca ten miał rządzić w latach 861- 892 r. Bielowski stosuje te same metody analizy porównawczej postaci historycznych, próbując dopasować opisy rządów, cechy władcy. Wg Bielowskiego, kroniki polskich kronikarzy rzucają wiele światła na dalsze dzieje wczesnej państwowości słowiańskiej, jeszcze po 900 roku jednoczącej wiele później oderwanych ziem słowiańskich.
Badania Bielowskiego zakładają że chrześcijaństwo do Polski przybyło najpierw z Moraw, w obrządku cyrylo- metodiańskim. Jak podkreśla Bielowski, krótki rys tego okresu, pochodzi z zapisów współczesnych zdarzeniom pisarzy niemieckich. Z tamtego okresu nie zachowały się żadne źródła pisane przez Słowian.
Opr. Adam Fularz
Literatura
Wstęp krytyczny do dziejów Polski
August Bielowski
ilustracja: cc wikimedia
Tablica 1.
Potomkowie Leszka III według legend z kronik polskich
Popiel I – następca tronu
Bolesław – otrzymał Pomorze dolne
Kazimierz – otrzymał Kaszuby
Władysław – otrzymał Kaszuby
Wratysław – otrzymał Ranię
Oddon – otrzymał Dytywonię
Barwin – otrzymał Pomorze dolne
Przybysław – otrzymał Dytywonię
Przemysław – otrzymał Zgorzelicę
Jaksa – otrzymał Białą Serbię
Semian – otrzymał Serbię
Siemowit – otrzymał Zgorzelicę
Siemomysł – otrzymał Zgorzelicę
Bogdal – otrzymał Pomorze dolne
Spicygniew – otrzymał Bremę
Spicymir – otrzymał Luneburg
Zbigniew – otrzymał Szczecin