Palnatoki, władca ujścia Odry (X w.)

Kategoria:

Palnatoki (przełom X i XI wieku) – wiking fioński (duński), wódz Jomswikingów, postać znana z kroniki Gesta Danorum Saxo Grammaticusa. Kwestią nierozstrzygniętą jest, czy Palnatoki jest postacią historyczną, czy fikcyjną, choć badacze obecnie skłaniają się raczej ku tej drugiej opcji. Jak podają późne źródła, Palnatoki wychowywał syna Haralda Sinozębego - Swena Widłobrodego. Był zwolennikiem starej pogańskiej religii i podburzał Swena przeciw ojcu, który wprowadzał w Danii chrześcijaństwo. Doprowadził do zbrojnego konfliktu ojca z synem i (według niektórych podań) sam zabił Haralda.

Palnatoki lub Palnatoke, czasami zapisane palna-Toki lub Palna Toki ( staronordyckim Pálnatóki lub Palna-Toki ), był legendarnym duńskim bohaterem i wodzem na wyspie Fionia. Według sagi Jómsvíkingów, Palnatoki założył bractwo Jomsvikingów i ustanowił swoje prawa, choć wielu ma do tego wątpliwości. [1]
Według sagi Jomsvikingsaga, był synem Palner Tokesen i jego żony Ingeborg która była córką hrabiego Ottar Jarla. [2] Palnatoki wychował syna króla Haralda Sinozębego Bluetooth - był to Swen Widłobrody. Palnatoki był zwolennikiem starej pogańskiej wiary. Harald Sinozęby pozwolił wpuścić chrześcijańskich misjonarzy z arcybiskupem Hamburga-Bremy w misję do Danii, a sam król został ochrzczony pomiędzy 960 a 965. Palnatoki przekonał Swena aby prowadził wojnę przeciwko wojskom ojca. W połowie lat 980-tych, Swen zbuntował się przeciwko ojcu i zajął tron. Harald był wypędzany na wygnanie, a wkrótce potem zmarł. Według niektórych relacji, Palnatoki sam zabił Haralda. [3] W uzupełnieniu do motywów religijnych, może zabił go mszcząc się za śmierć jego dziadka, Jarla Ottara, który zginął, gdy Harald najechał Götlandię.

Pochodzenie Palnatokiego jest niejasne. Nie jest to imię nordyckie. Prawdopodobnie Palnatoki to zdrobnienie od "Toke Pallesen", co wywodzone jest od "den polske toke/tolke" ("polski tłumacz" lub "mówiący po polsku"). Nazwa została zinterpretowana na dwa różne sposoby. Pierwszym z nich jest jako alternatywny staronordycki przydomek oznaczający "Palni (lub Palnir') (syn) Toki". [5] Drugi to jako pseudonim oznacza "wał-Toki" lub "Toki Łucznik". [6] [7]

Część źródeł wskazuje, że była to postać fikcyjna, a jej pierwowzorem mógł być Toke Gormsson, znany z napisów runicznych z X wieku.