Elasmoterium (Elasmotherium sibiricum) - tak nazywał się prehistoryczny europejski jednorożec. Żył on mniej więcej od 1 mln - 10 tys. lat temu, lecz możliwe, że przetrwał do średniowiecza.

Jednorożec był olbrzymim nosorożcem wysokim na około 2,5 metra i długim na 6 metrów. Jego masa dochodziła nawet do 5 ton. Posiadał pojedynczy, dwumetrowy róg na przodzie czaszki. Jego nogi były o wiele dłuższe niż u innych gatunków nosorożców, i pomimo jego masy pozwalały mu galopować z dość dużą prędkością. Zęby były zbliżone budową do końskich, przystosowane do spożywania nisko rosnącej roślinności. Nie miał siekaczy. Dobrze znosił chłody.

^{Rys. 1. Elasmotherium - obraz Heinricha Hardera, cc wikimedia}

Elasmotherium żył we wczesnym plejstocenie na terenach obecnej południowej Rosji, Ukrainy i Mołdawii. W Azji Centralnej stwierdzono jego obecność już w późnym plejstocenie. Istniało wiele różnych gatunków tego zwierzęcia, które znikały w różnych latach plejstocenu, aż zwierzę ostatecznie wymarło.

Ibn Fadlan piosze o jednorożcach około 900 roku [1]

Near this river (the Volga) is a vast wilderness wherein they say is an animal that is less than a camel and more like a bull in size. Its head is like the head of a camel, and its tail is like the tail of a bull, while its body is like the body of a mule, and its hooves are like the cloven hooves of a bull. In the center of its head, it has a thick round horn, which as it rises from the head of the animal gets to be thinner until it becomes like the point of a lance. The length of some of these horns is from three to five cubits, and there are those that may attain to a greater or lesser length. The animal grazes on the leaves of trees, which are quite green. When it sees a horseman, it makes straight for him, and if he happens to have under him a fast horse, he is rendered safe from it with some effort. If it overtakes him, it removes him from the back of his horse with its horn, hurls him into the air, and then catches him with its horn. It continues in this manner until it kills him. It does not bother the horse in any form or manner. They seek out this animal in the forests in order to kill it. They do that by climbing the tall trees among which it is found, and with this object in mind, they assemble a number of archers with poisoned arrows. When it stands in their midst, they shoot at it until it is severely wounded and killed by them. I saw in the king's house three large bowls which looked like [they were made of] the onyx of Yemen. The king informed me that it was made from the base of the horn of the animal. Some of the people of the country told me that it was a rhinoceros.

O JEDNOROŻCU ZWIERZU- Benedykt Chmielowski, "Nowe Ateny"
Czy jest in rerum natura?

Ze skrzydeł choć bajecznych Ptaków Fenixa i Gryfa pożyczywszy pióra, na JEDNOROŻCA rogu zaostrzę go albo przytępię; alias co o jego existencji Naturalistów zdanie trzyma, ciekawemu użyczę Czytelnikowi. Zwertowawszy wielu Mądrych Autorów i Ciebie mądrą napoję notycją i erudycją, żebyś był albo Cornutus, to jest acutus, albo coronatus między Uczonemi.

JEDNOROŻCA tak Starożytni Opisuią Authores, a z nich Cardanus, że jest zwierz rzadki wzrostem konia, szerść łosicy mający, głowę Jelenią, z której śrzodku róg jedyny rośnie, prosty, od dołu gruby, ku końcowi co raz ostrzejszy (Plinio czarny), tandem ostro zakończony, długi na łokci trzy, według Pliniusza na łokci dwa, szyja mu krótka, grzywa rzadka, z jednej tylko wisząca strony, nogi i golenie jak u Sarny, subtelne, nogi zadnie z tyłu szerścią długą obrosłe, kopytka dwojące się. Ze wszystkim bardzo Jeleniowi ten Zwierz podobien, rogiem jednym się od niego dystyngwujący. Ex mente tegoż Kardana, Medyka Mediolańskiego, a pierwej z opisania Solina, Aeliana i Isidora Autorów, jest bardzo dziki, okrutny, nie ugłaskany, trudny do ułowienia. Dlatego ex testimonio namienionych Autorów, jedyny złapania go i w dzikości ugłaskania znaleziono sposób: Pannę oczom jego prezentować, którą widząc deposita ferocia pod nogi jej rzuca się; co widząc Symbolista napisał nad nim: Virgineo mansuescit amore; Inny dał Lemma: Jam alius ecce. Tak u nóg Panieńskich umitygowanego Myśliwi biorą in praedam. Natale solum Cardanus naznacza Jednorożcowi Murzyńskie, vulgo Abyssyńskie Knieje i puszcze; Aelianus góry Indyjskie. J. Caesar zaś pisze, że w lasach Hercyńskich znajduje się; Ludovicus Bertmannus u Jonstona świadczy, że dwóch Soltanowi ż Etiopii do Mechy Miasta urodzeniem Mahometa sławnego przysłano w klatkach zamkniętych, w dzikości unoszonych i łaskawych, jako sam widział tenże Autor. Róg Jednorożców jest wielkiej mocy i dzielność przeciwko wszelkiej truciźnie, zarazom i jadom różnego gadu. Co o sobie naturali instinctu wiedząc Jednorożec, wodę mając pić, osobliwie od Bufonów (ropuch) zarażoną, pierwej róg w niej swój macza, dopiero pije, teste Piccinello in Mundo Symbolico, przydawszy Lemma: Sic unda salubris. Aldrovandus i Jonstonus świadczą, że Żyd Wenet rogiem Jednorożcowym na stole uczyniwszy cyrkuł, wpośród niego wsadził Scorpiona i Pająka, to oboje kręcąc się, a za metę cyrkułu bojąc się wyniść (quanta antipathia trucizny z lekarstwem) tamże pozdychały.

Te Animal czy revera jest na Świecie, nie mała jest między Uczonymi kontrowersja. Pismo ś. pięć razy Unicornem, to w Psalmach 21, 28, 77, 91, to w Izajaszu cap. 34. expresse wspomina, a tym Samym zda się stabilire zdanie trzymających existentiam Jednorożca. Ale na to odpowiedź być może takowa, że Litera Pańska często opiniom Ludzi akommoduje się; często tychże podobieństw i komparacji zażywa, których i Ludzie. Tak że też acuit Stylum eruditione nie reputując je jako prawdziwe, realne, ale jako vulgus credit ile w takich cyrkumstancjach, gdzie żadna nie następnie konseqwencja Świętej szkodząca Religii, albo takie przynosząca scandalum Prawowiernym.

W Dreźnie Mieście Saxonii jest Theatrum rerum Artificialium & Aestimabilium operum od kilku najjaśniejszych Elektorów Saskich erygowane i zebrane ex raritatibus Świata, na różne siedm Cameras podzielone, w każdej co innego inkludując. W Piątej z tych Kamer, Specula intytułowanej, wisi na złotym Łańcuchu Róg Jednorożca prawdziwy, sto tysięcy Koronatów taxowany, doświadczony na Człeku, w którym Jaszczurka ustami wlazłszy rozmnożyła się; ten w trunku trochę uskrobanego tegoż rogu zażywszy, przez womit zbył się wewnętrznego importuna zdrowym zostawszy.

Wiele jest po innych Pańskich Skarbach i Aptekach tych rogów Jednorożcowych, z których oczywista zdaje się wynikać prawda o Jednorożcach, że są na Świecie, ale ich bardzo mało, i odległych, bo w Indyjskich y.Etyopskich Krajach.

wg http://literat.ug.edu.pl/ateny/0021.htm

opr. AF, literatura:
Ibn Faḍlān, Ahmad; Richard N. Frye (October 2005). Ibn Fadlan's Journey to Russia: A Tenth-century Traveller from Baghdad to the Volga River. Princeton: Markus Wiener Publishers. p. 60. ISBN 978-1-55876-366-1.